O le lalolagi o loo siomia ai i tatou, mai mea'ai tatou te aai ai i vailaau tatou te inuina, ua lalagaina ma'ale'ale mai le anoanoa'i o vaega o vaila'au. Faatasi ai ma nei mea, o vailaʻau faʻasolosolo e umia se nofoaga faʻapitoa. Fa'amatala e ala i le iai o le kaponi ma lo latou gafatia e fausia ai so'oga tulaga ese, o vaila'au fa'aola o fa'avae faufale autu ia o le olaga ma e iai sona sao taua i pisinisi eseese i tua atu o le biology. Tatou su'esu'e i le lalolagi mata'ina ovaila'au fa'aletino, su'esu'eina o latou meatotino, fa'aoga eseese, ma le a'afiaga o latou olaga.
Demystifying Organic Chemical: O se So'oga Carbon
O vailaʻau faʻaletino e faʻaalia e ala i le iai o carbon atoms ma lo latou gafatia e fausia ai fusi faʻatasi ma isi carbon atoms ma elemene eseese, e aofia ai le hydrogen, oxygen, nitrogen, ma le sulfur. O lenei malosi fa'atasi fa'apitoa e fa'ataga ai vaila'au fa'aola e fausia ai le tele o molela'au lavelave.
O se va'aiga toto'a lea i nisi o mea taua e uiga i vaila'au fa'aolaola:
Le Faavae o le Ola: O meaola ola uma, mai i siama sili ona faigofie i manu e sili ona lavelave, ua fausia i luga o le faavae o vailaʻau faʻaola. Carbohydrates, polotini, nucleic acids, ma ga'o - o le ute tonu o le ola - ua fa'avasegaina uma o vaila'au fa'aletino.
I tua atu o le Biology: E ui ina mana'omia vaila'au fa'alenatura mo le ola, ae o lo'o fa'asolo mamao atu a latou fa'aoga i tala atu o mea ola. O vailaʻau faʻaletino e faʻaaogaina i le tele o alamanuia, e aofia ai:
Pharmaceuticals: O le atina'eina o vaila'au fa'asao ola ma vaila'au e fa'alagolago tele i le fa'aogaina ma le tu'ufa'atasiga o vaila'au fa'aola.
Palasitika: O le tele o mea palasitika i aso uma, mai fagu vai i alava lavalava, e maua mai i vaila'au fa'aola.
Suau'u: O suau'u fa'asao, e pei o le koale ma le suāu'u, o fefiloi lavelave o vaila'au fa'aletino e maua ai se vaega tele o le malosi o le lalolagi.
Mea'ai Fa'aopoopo ma Fa'asao: O nisi vaila'au fa'aola o lo'o fa'aaogaina i fale gaosi mea'ai e fa'aleleia atili ai le tofo, fua, po'o le fa'atumauina o mea taumafa.
Fa'ato'aga: Pesticides, herbicides, ma fungicides e masani ona fa'aogaina vaila'au fa'aola e puipuia ai fa'ato'aga mai fa'ama'i ma fa'ama'i.
Ose Tapestry of Organic Chemical Diversity
O le lalolagi tele o vailaʻau faʻaola e mafai ona faʻavasegaina lautele i vaega faʻatino eseese e faʻavae i luga o faʻatulagaga patino o atoms i totonu o latou mole. O nisi nei o vaega fa'atino masani o vaila'au fa'aola:
Hydrocarbons: O nei vaila'au fa'aletino e aofia ai na'o le kaponi ma le hydrogen atoms ma o molela'au fa'aola sili ona faigofie.
'Ava: Fa'ailogaina e le hydroxyl group (OH) o lo'o pipi'i i le kaponi atoma, o le 'ava mālosi e tele mea e fa'aoga ai, mai le fa'aantisaisa i so'o.
Carboxylic Acids: Iavaila'au fa'aletinoo lo'o i ai se vaega o le carboxyl (COOH) ma e maua i mea uma mai le vineka i aspirin.
Amine: O mea fa'aletino o lo'o i ai se atomi nitrogen o lo'o pipii i le tasi po'o le sili atu fo'i vaega alkyl (carbon-hydrogen filifili), o amine e iai sona sao i faiga eseese, e aofia ai le gaosiga o vaila'au ma vali.
Aromatics: O nei vaila'au fa'aletino o lo'o fa'aalia ai se fausaga mama fa'apitoa o lo'o iai atometi kaponi ma e fa'aaogaina i le gaosiga o palasitika, vaila'au, ma e o'o lava i mea pāpā.
Le Va'aiga Fa'asolosolo Fa'asolosolo o Vailaau Fa'aola
Ole matā'upu ole kemisi fa'aola o lo'o fa'asolosolo pea, fa'atasi ai ma tagata su'esu'e ile atina'eina o ni auala fou ma fou e fa'apipi'i ai vaila'au fa'aola ma su'esu'e a latou fa'aoga talafeagai. O lenei suʻesuʻega faʻaauau o loʻo i ai folafolaga mo le alualu i luma i matata eseese, e aofia ai:
Vailaau: O le atina'eina o vaila'au fou e itiiti a'afiaga ma togafiti fa'atatau mo fa'ama'i fa'apitoa.
Mea Fa'asaienisi: O le fa'atupuina o mea fou fa'atasi ai ma meatotino fa'aleleia mo le fa'aoga i mea tau fa'aeletonika, faufale, ma isi pisinisi.
Malosi'aga Fa'afouina: O le atina'eina o suau'u olaola ma isi puna'oa gafataulimaina e maua mai i vaila'au fa'aola.
Fa'ai'uga:Vailaau Faalafua- Fuaina o lo Tatou Lalolagi
O vaila'au fa'aletino e sili atu nai lo na o su'esu'ega fa'asaienisi; o i latou ia o le faavae tonu o le olaga ma o loo i ai se sao taua i le mamanuina o lo tatou lalolagi. Mai mea'ai tatou te taumafaina e o'o atu i vaila'au e tausia ai i tatou i le soifua maloloina, o vaila'au fa'aletino e matua feso'ota'i ma o tatou olaga i aso faisoo. A'o fa'aauau pea le aga'i i luma o su'esu'ega i kemisi fa'aola, e mafai ona tatou fa'amoemoe e sili atu su'esu'ega fa'afiafiaga ma fa'afouga e fa'atupuina ai le lumana'i o atina'e eseese ma fa'aleleia atili ai o tatou olaga.
